Płyn mózgowo-rdzeniowy

Skład płynu mózgowo-rdzeniowego

Porównanie stężeń substancji w płynie mózgowo-rdzeniowym i osoczu

Krążenie płynu mózgowo-rdzeniowego

Powstawanie płynu mózgowo-rdzeniowego

Płyn mózgowo-rdzeniowy jest produkowany przez naczyniówkowe komórki nabłonkowe splotów naczyniówkowych komór mózgu- trzeciej, czwartej i komór bocznych. Po wytworzeniu przepływa do przestrzeni podpajęczynówkowej i kanału mózgowo-rdzeniowego. Płyn mózgowo-rdzeniowy jest resorbowany do krwi przez tzw. ziarnistości pajęc do krwi zatok opony twardej. Nieprawidłowa absorpcja prowadzi do gromadzenia się nadmiernej ilości płynu w przestrzeni podpajęczynówkowej- wodogłowie zewnętrzne. Natomiast gdy zaburzony jest odpływ z komór, gromadzący się w nich płyn powoduje wodogłowie wewnętrzne.

Funkcje płynu mózgowo-rdzeniowego

-utrzymuje stałe ciśnienie śródczaszkowe

-zabezpiecza tkankę mózgową przed wahaniami w stężeniu poszczególnych składników występujących we krwi oraz przed toksynami

-chroni mózg i rdzeń przed urazami mechanicznymi

-pozwala na zachowanie stałego składu płynu zewnątrzkomórkowego mózgu

-odżywia neurony i komórki glejowe

-usuwa z mózgu produkty przemiany materii

-stanowi drogę przenoszenia informacji humoralnej między ośrodkami mózgowia

Bariera krew-mózg

Bariere krew-mózg tworzy śródbłonek naczyń włosowatych mózgu oraz nabłonek splotów naczyniówki. Komórki śródbłonka naczyń są ze sobą szczelnie połączone, dlatego substancje z osocza mogą pokonywać barierę śródbłonka jedynie na drodze transportu przezkomórkowego. Do naczyń włosowatych dochodzą wypustki astrocytów (komórek glejowych).

Funkcje bariery krew-mózg:

-chroni mózg przed endogennymi i egzogennymi toksynami znajdującymi się we krwi

-utrzymuje stały skład płynu mózgowo-rdzeniowego

-zapobiega przechodzeniu neurotransmiterów do krążenia ogólnego

-czynny transport glukozy

-utrzymuje stałe środowisko neuronów w OUN

-utrzymuje stałe stężenie jonów w płynie zewnątrzkomórkowym

Wybrane zagadnienia kliniczne

Objaw zachodzącego słońca

Przy podwyższonym ciśnieniu płynu mózgowo-rdzeniowego może wystąpić objaw zachodzącego słońca polegający na porażeniu możliwości spoglądania w góre. Objaw zachodzącego słońca u niemowląt uwidacznia się poprzez stałe skierowanie oczu w dół i widoczny rąbek białkówki nad tęczówką.

Wodogłowie

 Wodogłowie- przyczyny

Przyczyną wodogłowia może być nadprodukcja, utrudnienie przepływu lub zaburzenie absorpcji płynu mózgowo-rdzeniowego. Wodogłowie u dziecka prowadzi to do zcieńczenia kory mózgu, poszerzenia komór mózgu i oddzielenia od siebie kości sklepienia czaszki. Blokada odpływu występuje najczęściej w wodociągu śródmózgowia lub w otworach międzykomorowych. Wodogłowie u niemowląt prowadzi do powiększenia sklepienia czaszki, ponieważ szwy i ciemiączka nie są jeszcze zarośnięte.

Wodogłowie- leczenie

Możliwe jest ominięcie blokady przepływu płynu w obrębie układu komorowego poprzez wytworzenie sztucznego krążenia obocznego, co zmniejsza ryzyko uszkodzenia mózgu. Zazwyczaj komora mózgu jest połączona wtedy z jamą otrzewnej, gdzie płyn mózgowo-rdzeniowy może być wchłonięty do krwioobiegu. Wodogłowie płodu, wykryte w czasie badania USG, może być leczone jeszcze przed narodzinami dziecka, poprzez wszczepienie zastawki komorowo-owodniowej.

Źródła grafik użytych w tekście:
Pokaż